Zuzanna Pluta

wsparcie psychologiczne, diagnoza, warsztaty

ADOS-2 i ADI-R – „złoty standard” diagnozy ze spektrum autyzmu

Co warto wiedzieć, zanim umówisz dziecko lub siebie na badanie?

Diagnoza ze spektrum autyzmu powinna opierać się na rzetelnych, standaryzowanych narzędziach, które pozwalają obiektywnie ocenić rozwój społeczny, komunikacyjny i zachowania charakterystyczne dla ASD. Najwyższy poziom trafności diagnostycznej zapewniają ADOS-2 oraz ADI-R, określane jako złoty standard diagnozy autyzmu.

W mojej pracy regularnie posługuję się narzędziem ADOS-2 i ADI-R, a dotychczas przeprowadziłam wiele pełnych diagnoz zaburzeń neurorozwojowych opartych na tym protokole. Regularnie uczestniczę również w szkoleniach kalibracyjnych (odświeżających), które zapewniają utrzymanie wysokiego standardu oceny, kodowania i zgodności z obowiązującymi normami.

Poniżej przedstawiam najważniejsze informacje o tym, jak wyglądają oba badania i kiedy warto z nich skorzystać.

Czym jest ADOS-2?

ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule) to standaryzowany protokół obserwacji. Polega na tym, że specjalista obserwuje zachowania osoby badanej w czasie różnorodnych zadań — np. zabawy, rozmowy, interakcji społecznych.

Badanie pozwala ocenić m.in.:

kontakt wzrokowy i jakość interakcji społecznych,
gesty i komunikację niewerbalną,
wzajemność w dialogu i reakcjach społecznych,
zabawę symboliczną i elastyczność zachowania,
obecność zachowań stereotypowych czy sztywnych.

Moduły ADOS-2

ADOS-2 zawiera kilka modułów dostosowanych do:

wieku,
poziomu języka,

Dzięki temu może być stosowany zarówno u małych dzieci, jak i nastolatków oraz dorosłych.

Czas trwania badania: zwykle około 1 godziny.

Obecność rodzica

U małych dzieci obecność rodzica jest konieczna,
U starszych dzieci i dorosłych badanie odbywa się samodzielnie.

Czym jest ADI-R?

ADI-R (Autism Diagnostic Interview – Revised)

to ustrukturyzowany, szczegółowy wywiad przeprowadzany z osobą, która zna dziecko od wczesnego dzieciństwa.
W diagnozie dorosłych — z rodzicem lub z kimś, kto może rzetelnie opisać rozwój z okresu dzieciństwa.

Wywiad obejmuje trzy główne obszary:

komunikacja,
interakcje społeczne,
zachowania powtarzalne i sztywne wzorce aktywności.

Czas trwania: średnio 2,5–3 godziny.

Forma przeprowadzenia

Możliwe jest przeprowadzenie wywiadu stacjonarnie lub online, jeśli warunki pozwalają na spokojną, prywatną rozmowę.

Kiedy warto rozważyć diagnozę ADOS-2& ADI-R?

Wskazania obejmują m.in.:

trudności w relacjach i kontaktach społecznych,
ograniczone lub nietypowe reakcje interpersonalne,
opóźnienia w komunikacji lub nietypowy sposób mówienia,
powtarzalne zachowania, rutyny, sztywność,
trudności z rozumieniem emocji i perspektywy innych,
nadwrażliwości sensoryczne lub nietypowe poszukiwanie bodźców,
utrzymujące się trudności w przedszkolu/szkole,
wcześniejsze diagnozy budzące wątpliwości lub niejednoznaczne,
wskazanie lekarskie do przeprowadzenia diagnozy.

Dlaczego wykorzystuje się oba narzędzia?

ADOS-2 pozwala obserwować bieżące zachowania i reakcje społeczne,
natomiast ADI-R umożliwia ocenę rozwoju od wczesnego dzieciństwa.

Ich połączenie daje:

wysoką trafność diagnostyczną,
różnicowanie ASD od innych zaburzeń,
pełny, pogłębiony obraz funkcjonowania osoby badanej.

Podsumowanie

ADOS-2 i ADI-R to najbardziej rzetelne, obiektywne narzędzia w diagnozie ze spektrum autyzmu.
W mojej pracy wykorzystuję ADOS-2 i ADI-R, dbając o jakość diagnostyki poprzez regularne szkolenia i praktykę. Wspólne użycie obu narzędzi pomaga uzyskać pełny obraz funkcjonowania osoby badanej oraz zaplanować adekwatne formy wsparcia i terapii.

FAQ – najczęstsze pytania

1. Czy ADOS-2 to test, który daje pewną diagnozę autyzmu?

Nie. ADOS-2 to bardzo trafne narzędzie, ale diagnozę stawia lekarz psychiatra, uwzględniając również inne dane.

2. Czy w badaniu musi brać udział rodzic?

Tak — w przypadku małych dzieci obecność rodzica jest konieczna. U starszych dzieci i dorosłych nie.

3. Czy ADI-R można przeprowadzić online?

Tak — jeśli rozmowa odbywa się w spokojnych warunkach, ADI-R może być realizowany zdalnie.

4. Jak przygotować dziecko do ADOS-2?

Nie trzeba specjalnych przygotowań — ważne, by dziecko było wyspane, najedzone i miało komfort emocjonalny.

5. Czy można zrobić ADOS-2 bez ADI-R?

Można, ale najpełniejszy obraz daje połączenie obu narzędzi.

6. Co jeśli wyniki ADOS-2 i ADI-R są inne niż wcześniejsze opinie?

To normalne — te narzędzia są najdokładniejsze i często wyjaśniają wcześniejsze rozbieżności.

7. Czy badanie trwa długo?

ADOS-2 – ok. 1 godziny, ADI-R – 2,5–3 godziny.

8. Czy ja jako psycholog mam kompetencje do diagnozy ADOS-2 i ADI-R?

Tak — ukończyłam specjalistyczne szkolenia w zakresie stosowania metod i regularnie odświeżam standardy diagnozy.

Do stworzenia strony wykorzystano kreator stron www WebWave

wsparcie psychologiczne, konsultacje, diagnoza, warsztaty

Zuzanna Pluta

📞503891195